Musa’nın 2. İşaretinde Sina Dağı’nda verilen Emirlerin çok katı olduklarını görmüştük. Sizi, kendinize bu Emirler her zaman yerine getirdiğinizi mi yoksa getirmediğinizi mi sormaya davet etmiştim (çünkü Yasa’nın amacı budur). Eğer Yasa’yı her zaman yerine getirmiyorsanız, benim gibi, sizin de başınız belada – Yargı askıda kalır. Fakat öyleyse ne yapılabilir? Harun (Musa’nın kardeşi), ve onun soyundan gelenler bu soruya kurban sunarak cevap verdi – ve bu kurbanlar günahları telafi etti veya üzerlerini örttüler. Harun, Allah’ın Yasa’nın başlangıcında işlenen günahların üzerlerini nasıl kapatacağını anlamak için İşaret olan iki kurban sundu. Bunlar İnek (Düve) ve İki Keçi kurbanıydı. Bakara Suresi adını Harun’un İnek kurbanından alır. Ama öncelikle Keçiler ile başlayalım.
Günah Keçisi ve Kefaret Günü
Musa’nın 1. İşaretinden beri Fısıh Bayramı (halen daha!) Firavun’dan kurtulmuş olmanın anısına, Yahudiler tarafından kutlanır. Fakat Tevrat başka festivalleri de emreder. Özellikle önemli olan bir tanesi Kefaret Günüdür. Tevrat’taki hikayesini okumak için buraya tıklayın.
Neden Kefaret Günü için bu denli dikkatli ve detaylı talimatlar verilmiştir? Nasıl başladığını görüyoruz:RAB, RAB’a yaklaşırken ölen Harun’un iki oğlunun ölümünden sonra Musa ile konuştu. RAB, Musa’ya şöyle dedi: “Kardeşinize Aaron’a, gemideki kefaret örtüsünün önündeki perdenin arkasındaki En Kutsal Yeri seçtiğinde gelmeyeceğini, yoksa öleceğini söyledi.
RAB, RAB’a yaklaşırken ölen Harun’un iki oğlunun ölümünden sonra Musa ile konuştu. RAB, Musa’ya şöyle dedi: “Kardeşinize Aaron’a, gemideki kefaret örtüsünün önündeki perdenin arkasındaki En Kutsal Yeri seçtiğinde gelmeyeceğini, yoksa öleceğini söyledi.
Levililer 16:1-2
Daha önce olmuş olan, Harun’un iki oğlunun, RAB’bin Varlığının bulunduğu Çadır’a acımasızca girdiklerinde ölmüş olmalarıydı. Tanrı’nın Kutsal varlığında Yasa’yı tutma konusundaki başarısızlıkları (burada gördüğümüz gibi) ölmelerine neden oldu. Neden? Çadırda Antlaşma Sandığı vardı. Kur’an-ı Kerim’de bu Antlaşma Sandığından bahseder. Şöyle der:
Ve (ayrıca) peygamberleri onlara şöyle dedi: “Otoritesinin bir işareti, Rab’binizin güvencesinde (bir güvenceyle) ve Musa’nın ailesi tarafından bırakılan emanetler ile, ahit Sandığı’nın size geleceğidir. ve melekler tarafından taşınan Aaron ailesi. İnancınız varsa, bu sizin için bir semboldür. ”
Suresi 2: 248 (İnek
Söylenmiş olduğu gibi, ‘Antlaşma Sandığı’ bir yetki İşaretiydi çünkü Gemi, Musa’nın Yasa’sındabir antlaşma simgesiydi. Üzerinde On Emrin yazılı olduğu Taş Tabletler bu Geminin içerisinde tutuluyordu. Bütün Yasa’ya sahip çıkamayan her kimse – bu Geminin huzurunda – ölecekti. Harun’un en büyük iki oğlu Çadır’a girdiklerinde ölmüşlerdi. Bu nedenle detaylı talimatlar verilmişti, talimatların arasında Harun’un, tüm yıl içindeki hangi gün Çadır’a gireceği de yer alıyordu – Kefaret Günü. Eğer başka herhangi bir gün girseydi, o da ölecekti. Fakat tüm yıl içinde Harun’un Antlaşma Sandığı huzuruna gidebileceği tek günde bile şunları yapması gerekiyordu;
Harun boğaya kendi günlüğü için kendisi ve hanehalkı için kefaret etmeyi teklif etmeyi teklif edecek… ve tütsü dumanı, sözleşmeyle ilgili yasaların tabletlerinin üzerindeki kefalet örtüsünü gizleyecek, böylece ölmeyecek.
Leviticus 16: 6,13
Harun’un Yasa’ya karşı işlemiş olduğu günahları örtmek veya telafi etmek için bir boğanın kurban edilmesi gerekiyordu. Hemen sonrasında, Harun iki keçiyle ilgili olan olağanüstü törenini gerçekleştirdi.
Boğa kendi günahları için kurban edildikten sonra Harun iki keçi alır, rasgele seçim yapardı. Bir keçi günah keçisi olarak seçilirdi. Diğeri ise günaha karşılık kurban edilirdi. Neden?
“Daha sonra, halka günah teklif eden keçiyi kesecek… Bu şekilde İsraillilerin temizliği ve isyanı nedeniyle, günahları ne olursa olsun, En Kutsal Yer için kefaret yaratacak.
Leviticus 16: 15-16
Peki günah keçisine ne olurdu?
Aaron… canlı keçiyi öne çıkarır. Her iki elini de canlı keçinin başına koymak, İsraillilerin bütün kötülüklerini ve isyanlarını, tüm günahlarını itiraf etmek ve onları keçinin başına koymak. Keçiyi vahşi doğaya gönderir… Keçi bütün günahlarını uzaktaki bir yere götürür…
Leviticus 16: 20-22
Kurban edilen boğa, Harun’un günahları içindi. Kurban edilen ilk keçi, İsrail halkının günahları içindi. Sonrasında Harun ellerini, halkın günahlarını keçinin üzerine koymayı sembolize etmek için günah keçisinin üzerine koyardı. Keçi daha sonra, insanların günahlarının artık insanlardan uzak olduğunun bir işareti olarak ıssız bir yere salınırdı. Bu kurbanlar sayesinde günahları telafi edilirdi. Bu, her yıl, Kefaret Gününde yapılırdı.
Bakara ve Tevrat’ta Geçen Düve veya İnek
Harun’un, düve gibi (erkek boğa yerine dişi inek) kurban etmesi gereken başka şeyler de vardı. 2. (buraya) Sure’nin adının ‘İnek’ olmasının nedeni bu düve ve bu kurbandır. Görebildiğiniz gibi, normal erkek bir hayvanı değil de bu kurban için bir ineğin (yani dişinin) kullanılmasının emredilmesi insanları çok şaşırttı. Şöyle biter:
Böylece Tanrı: bahsedilen Biz Yani “(düve) bir parça (vücudu) Grev.” Dertlerinden ölüleri ve showeth size O’nun İşaretler : Perchance siz anlayabilirsiniz.
Bakara Suresi 2:73-İnek
Bu da dikkat etmemiz gereken İşaretlerden biridir. Peki bu düve nasıl bir İşaret oluyor? Ölüm ve yaşam ile ilgili olduğunu okuyoruz. Bu kurban hakkında Harun’a Tevrat’ta verilen asıl talimatları incelerken “bir ihtimal anlayabilelim diye”. Tevrat’taki bütün bölümü okumak için buraya tıklayın. Şunu görüyoruz;
Düve yakılacak – derisi, eti, kanı ve bağırsakları. Papaz, sedir ağacı, hyssop ve kırmızı yün almak ve onları yanan düvelerin üstüne atmaktır.
Çölde Sayım19:5-6
Çördükotu yapraklı bir ağacın dalıydı. Fısıh zamanı, ölümün onlardan geçip gitmesi için İsrailliler Fısıh kuzusunun kanını kapılarına boyayacakları zaman, onlara şu emredilmişti;
Bir demet çuval bezi alın, havzadaki kana batırın ve kanın bir kısmını… kapı kasasına koyun
Mısırdan Çıkış 12:22
Çördükotu düve ile kullanılmıştı ve düve, çördükotu, yün ve sedir, geride sadece külleri kalacak şekilde beraber ateşe verilirdi. Sonrasında;
“Temiz bir adam, düdüğün küllerini toplar ve onları kampın dışında törenle temiz bir yere koyar. İsrailliler topluluğu tarafından temizleme suyunda kullanılmak üzere tutulacaklar; günahtan arınma için.
Çölde Sayım 19:9
Yani küller ‘arınma suyuna’ karıştırılırdı. Temiz olmayan kişi temiz olabilmek için yıkanmasını (ritüel yıkama veya abdest) içine kül girmiş bu suyla yapardı. Fakat küller her türlü kirlilik için değil, sadece belli bir tanesi içindi.
“Bir insan cesedine dokunan kişi yedi gün boyunca kirli olacaktır. Üçüncü günde ve yedinci günde kendilerini suyla (topağın külleriyle karıştırılmış) karıştırmalılar; o zaman temiz olacaklar. Ancak, üçüncü ve yedinci günlerde kendilerini arındırmazlarsa, temiz olmayacaklar. Eğer bir insan cesedine dokunduktan sonra kendilerini arındırmazlarsa, RAB’ın karnesini kirletirler
Çölde Sayım 19:11-13
Yani suyla karışmış olan bu İnek külleri, birisi ölü bir bedene dokunduğu zaman kirlendiğinde abdest alması (yıkanması) içindi. Fakat bir ölü bedene dokunmanın sonucu neden böylesine bir kirliliğe sebep olabilirdi ki? Düşünün! Adem itaatsizliği nedeniyle ölümlü oldu ve tüm çocukları da öyle (sen ve ben de dahiliz). Bu nedenle ölüm kirlidir, çünkü günahın sonucudur – günahın kirli olmasına bağlıdır. Ölü bir bedene dokunan biri de bu nedenle kirlenir. Fakat bu küller, kirliliği arıtacak olan İşaretti. Kirli kişi, ölümünde ‘kirli’ olup, düve külleriyle abdest aldıktan sonra ‘hayat’ bulurdu.
Neden erkek bir hayvan yerine dişi hayvan kullanıldı? Çok net bir açıklama verilmemiştir ama ayetlerden nedenini bulabiliriz. Tevrat (ve diğer Kutsal Kitaplar) boyunca Allah’ın erkek cinsiyeti olarak açıklandığını görebiliriz. İsrail ulusundan ise dişi cinsiyetiyle söz edilir. Evli kadın-erkek ilişkilerinde olduğu gibi, Allah yönetti ve onu takip edenler yanıt verdi. Fakat inisiyatif her zaman Allah’ındı. İbrahim’e oğlunu kurban etme komutunu O verdi, Tabletlerdeki On Emrinverilmesini O söyledi, Nuh’un yargısına O karar verdi, vb. Hiçbir zaman bir insanın (peygamber veya her kimse) isteğiyle başlamadı – takipçileri yalnızca onun yönetimine boyun eğdiler.
Düvenin külleri bir insan ihtiyacını karşılamak için vardı – temizlik. Bu nedenle insan ihtiyacı için düzgün bir İşaret olabilmek için kurban edilen hayvanın dişi olması gerekiyordu. Bu kirlilik, günah işlediğimizde utanmamıza işaret eder, Allah’ın önündeki suçluluğa değil. Ben günah işlediğimde, sadece Yasa’yı yıkmış olmuyorum ama aynı zamanda Yargıç karşısında suçlu olup, utanç ve pişmanlık hissediyorum. Allah utancımızı nasıl alır? Öncelikle, Allah bizim için giysi sağladı. İlk insanlara, çıplaklıklarını ve utançlarını gizlemek için deriden yapılmış giysiler verildi . Ondan sonra da Adem’in Çocukları her zaman kendilerini giysilerle örttüler hatta bu o kadar doğal bir şeydir ki, artık çok nadiren ‘neden?’ diye sorarız. Düvenin külleriyle alınan bu abdest, bizi kirleten şeylerden arınmamız ve de ‘temiz’ hissetmemiz için gereken bir başka yoldu. Düvenin amacı bizi arındırmaktı.
Tam bir inanç güvencesiyle, yüreklerimizi suçlu bir vicdandan arındırmak ve vücudumuzu saf suyla yıkamak üzere serpmek için yüreklerimizi koyarak Tanrı’nın yakınına çekelim:
İbraniler 10:22
Tam tersine, Kefaret Günü erkek keçilerin kurban edilmesi, yalnızca Allah içindi, bu nedenle de erkek hayvan kullanılmıştı. On Emir İşaretiile itaatsizliğin cezasının defalarca ölüm olarak belirtildiğini gördük (ayetlere bakmak için burayatıklayın). Allah Yargıçtı (hala öyle!) ve Yargıç olarak ölümü emretti. Erkek boğanın ölümü öncelikle Allah’ın Harun’un günahı için olan ölüm emrini yerine getirdi. Sonrasında erkek keçinin ölümü Allah’ın İsraillilerin günahı için olan ölüm emrini yerine getirdi. Sonra İsrail halkının günahları, Harun tarafından sembolik olarak günah keçisine kondu ve günah keçisi ıssız bir yere salındığında, toplumun günahlarının gittiğine dair bir işaret oldu.
Bu kurbanlar Harun ve soyu tarafından bin yıldan uzun bir süre kutlandı. İsraillilerin tarihi boyunca, onlara verilen topraklarda, Davut Kral olup oğulları da toprakları yönettiğinde; birçok peygamber uyarı mesajlarıyla geldiğinde; İsa Mesih’in hayatında (A.S.) bile, bu kurbanlar bu ihtiyaçları karşılamak için kurban edildiler. Fakat bu kurbanlar, gelecek olan kurtuluşun gölgesi gibiydiler, onu bir İşaret olarak gösteriyorlardı.
O halde Musa ve Harun’un bu son İşaretleri ile, Tevrat bitmek üzeredir. Yakında halef peygamberler gelecektir ve Zebur Allah’ın mesajları ile devam edecektir. Ama öncesinde Tevrat’ın son bir mesajı vardır. Musa peygamber (A.S.) gelecek olan bir Peygamber’in olduğu geleceğe ve İsrail’in soyunun başına gelecek olan bereketlere ve lanetlere bakacaktır.